Ελαφρυντικές περιστάσεις – Ποιες θεωρούνται ελαφρυντικές περιστάσεις κατά τον ποινικό κώδικα;
ιατρική ποινική ευθύνη
ιατρική ποινική ευθύνη. Της δικηγόρου, Γεωργίας Αρ. Μιχαηλίδου
Είναι γεγονός ότι ουκ ολίγοι άνθρωποι θυσιάστηκαν στο βωμό της ιατρικής επιστήμης. Ζωές χάθηκαν άδικα εξαιτίας ενός ιατρικού σφάλματος. Να οφείλεται άραγε αυτή η “ανευθυνότητα” από μέρους των ιατρών, στην έλλειψη αυστηρής νομοθετικής ρύθμισης ώστε γνωρίζοντας ο επιστήμων ιατρός ότι δεν υποχρεούται να λογοδοτήσει για τις πράξεις του και ενδεχομένως να αναλάβει κάποια ευθύνη, να “επαναπαύεται”;
Πολλοί υποστηρίζουν πως η σκέψη της ευθύνης αποτελεί ένα στρεσογόνο παράγοντα, οδηγώντας πολλές φορές τους ιατρούς σε ανεπανόρθωτα λάθη. Ωστόσο, πρέπει να γίνει κατανοητό, πως ο επιστήμων ιατρός δεν απολαμβάνει κάποιο είδος ασυλίας, που πηγάζει από την ιδιότητα του αλλά και τη φύση του επαγγέλματός του. Ναι μεν η ιατρική ασκείται ως λειτούργημα, αυτό όμως δε λειτουργεί σε καμία περίπτωση ως δικαιολογία που καθιστά τον ιατρό ανεύθυνο. Η δράση του κάθε άλλο παρά ανεξέλεγκτη είναι.
Η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης οδήγησε στη διεύρυνση του κύκλου των νομικών σχέσεων και ως εκ τούτου στην ανάγκη επίλυσης νομικών προβλημάτων που σχετίζονται με την ιατρική ευθύνη. Γεννιέται λοιπόν ένας πρωτόγνωρος κλάδος, το ιατρικό δίκαιο. Πρόκειται για ένα σύνολο κανόνων που ρυθμίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των ιατρών, υποχρεώσεις που πηγάζουν από νομοθετικά κείμενα.
Στο παρελθόν, έγιναν προσπάθειες οριοθέτησης του σκοπού της ιατρικής επιστήμης και καθορισμού του τρόπου ενάσκησής της με τον Α.Ν 1565/1939 «περί κώδικος ασκήσεως ιατρικού επαγγέλματος», το Β.Δ 25/5-6/7/1955 «περί κανονισμού ιατρικής δεοντολογίας», και το Ν.2071/1992, στο άρθρο 47 του οποίου αναφέρονται τα δικαιώματα του ασθενή. Σήμερα ισχύει ο Ν.3418/2005 «κώδικας ιατρικής δεοντολογίας». Γιατί η φύση του γιατρού είναι διφυής. Λειτουργεί ως επιστήμονας δεσμευμένος να καταβάλλει την απαιτούμενη προσοχή και προσπάθεια ενώ παράλληλα δεν πρέπει να ξεχνά την ανθρώπινη φύση του, συμπάσχοντας για το συνάνθρωπο-ασθενή.
Καταρχάς, να διευκρινιστεί ότι κάθε ιατρικό περιστατικό είναι μοναδικό και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν να τυποποιηθεί ως αυτούσιο έγκλημα στο ποινικό κώδικα. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με το άρθρο 28ΠΚ, «Από αμέλεια πράττει όποιος από έλλειψη της προσοχής την οποία όφειλε κατά τις περιστάσεις και μπορούσε να καταβάλλει είτε δεν πρόβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα που προκάλεσε η πράξη του, είτε το πρόβλεψε ως δυνατό, πίστεψε όμως ότι δε θα επερχόταν».
Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 302ΠΚ «Όποιος επιφέρει από αμέλεια το θάνατο άλλου τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών». Από το συνδυασμό των ανωτέρων άρθρων προκύπτει ότι ιατρική ποινική ευθύνη για το έγκλημα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατά τη άσκηση του επαγγέλματος, έχουμε όταν το αποτέλεσμα οφείλεται σε παράβαση των κοινώς παραδεδεγμένων κανόνων της ιατρικής επιστήμης και η ενέργεια που οδήγησε σ αυτό δεν ήταν σύμφωνη με το αντικειμενικώς επιβαλλόμενο καθήκον επιμελείας.
Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 15ΠΚ «Όπου ο νόμος για την ύπαρξη αξιόποινης πράξης απαιτεί να έχει επέλθει ορισμένο αποτέλεσμα, η μη αποτροπή του τιμωρείται όπως η πρόκληση του με ενέργεια, αν ο υπαίτιος της παράλειψης είχε ιδιαίτερη νομική υποχρέωση να παρεμποδίσει την επέλευση του αποτελέσματος». Αυτή η ιδιαίτερη νομική υποχρέωση του γιατρού απορρέει από την εγγυητική του θέση για ασφάλεια ζωής και υγείας του συγκεκριμένου ασθενούς η οποία δημιουργείται από προηγούμενη παρακολούθηση. Σ αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί πως ιατρική ποινική ευθύνη έχουν και οι ειδικευόμενοι ιατροί.
Η ποινική ευθύνη αυτών αποκλείεται μόνο στην περίπτωση που ενήργησαν σε καταστάσεις επείγουσες και προς το συμφέρον του ασθενούς, λόγω αδικαιολόγητης απουσίας του ιατρού και εφόσον εξάντλησε όλες τις δυνατότητες αναζήτησης. Τέλος να αναφέρουμε πως σύμφωνα με τη κρατούσα στη θεωρία και νομολογία άποψη, οι ειδικευόμενοι γιατροί δεν θεωρούνται υπαίτιοι σε περιπτώσεις εξωτερικά αμελούς συμπεριφοράς.
Είναι γεγονός πως το επάγγελμα του ιατρού ενέχει από τη φύση του κινδύνους και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εκείνες που παρά τις προσπάθειες των ιατρών επέρχεται το μοιραίο. Καθίσταται λοιπόν εξαιρετικά δύσκολο να αποδειχθεί ότι το αποτέλεσμα οφείλεται σε αμέλεια του ιατρού και όχι σε εξωτερικούς παράγοντες. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο και επειδή έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες ζωές θα πρέπει η νομοθεσία να είναι αυστηρή σε τέτοια θέματα καθιστώντας τους ιατρούς εξαιρετικά επιμελείς και αφοσιωμένους στο έργο τους.
Για οποιεσδήποτε πληροφορίες σχετικά με το ανωτέρω ζήτημα επικοινωνήστε άμεσα μαζί μας.
Περισσότερα άρθρα
