Ελαφρυντικές περιστάσεις – Ποιες θεωρούνται ελαφρυντικές περιστάσεις κατά τον ποινικό κώδικα;
δωρεά οργάνων
δωρεά οργάνων. Της Γεωργίας Αρ. Μιχαηλίδου, δικηγόρου
Σ αυτούς τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, η δωρεά οργάνων αποτελεί, ίσως, θα λέγαμε, την πιο ανιδιοτελή πράξη. Όλοι έχουμε ακούσει γι αυτή, λίγοι όμως γνωρίζουν πραγματικά τι ισχύει και ακόμα λιγότεροι έχουν τολμήσει να γίνουν δωρητές οργάνων.
Το να γίνει κανείς δωρητής οργάνων είναι μία δύσκολη απόφαση, δίνει όμως ελπίδα και ευκαιρία ζωής σε πολλούς άλλους ανθρώπους. Επειδή λοιπόν πρόκειται για μία τόσο σημαντική υπόθεση, διαφαίνεται και η ανάγκη της κοινωνίας να δημιουργήσει νομοθετικά πλαίσια που θα ρυθμίσουν επαρκώς τη διαδικασία της δωρεάς οργάνων και θα προστατεύσουν τα άτομα που εμπλέκονται. Τέτοια ρύθμιση προβλέπει ο Ν.3984/2011, ένα σχετικά πρόσφατο νομοθετικό πλαίσιο.
Είναι πολύ σημαντικό να διευκρινιστεί εξ’ αρχής, ότι η αφαίρεση οργάνων με σκοπό τη μεταμόσχευση, πραγματοποιείται μόνο για θεραπευτικούς σκοπούς. Αποκλείεται συνεπώς η παροχή οργάνων για πειραματικούς ή άλλους σκοπούς πέραν των θεραπευτικών.
Επίσης, η δωρεά οργάνων γίνεται πάντοτε εθελοντικά. Απαγορεύεται η παροχή οποιουδήποτε οικονομικού ανταλλάγματος πριν η μετά τη μεταμόσχευση μεταξύ του δότη και του λήπτη ή μεταξύ των οικογενειών αυτών ή των ιατρών. Πρέπει να διασφαλιστεί ότι η δωρεά οργάνων γίνεται σε μη κερδοσκοπική βάση.
Εξαίρεση, αποτελούν, τυχόν αποζημίωση που θα καταβληθεί συνεπεία σφάλματος κατά την αφαίρεση οργάνων ή λόγω απώλειας εισοδήματος εξαιτίας της μεταμόσχευσης καθώς και δαπάνες σχετικές με τη διαδικασία της δωρεάς όπως είναι τα νοσήλεια, ιατρικές πράξεις, φαρμακευτική αγωγή, μεταφορά οργάνου κ.α.
Ακόμα, αφαίρεση οργάνων γίνεται μόνο από ενήλικα άτομα και πάντοτε κατόπιν παροχής συναινέσεως με συμβολαιογραφικό έγγραφο ή με έγγραφο που βεβαιώνεται το γνήσιο της υπογραφής του δότη. Φυσικά ο δότης μπορεί οποτεδήποτε μέχρι την αφαίρεση οργάνων να ανακαλέσει τη συναίνεση του.
Απαραίτητη κρίνεται η πλήρης και αντικειμενική ενημέρωση του ατόμου που επιθυμεί να γίνει δωρητής οργάνων ή στην περίπτωση θανόντος ανηλίκου προσώπου, ενημέρωση των γονέων αυτού ή του επιτρόπου. Η ενημέρωση γίνεται από τους αρμόδιους ιατρούς και από τον Eθνικό Oργανισμό Mεταμόσχευσης.
Η αφαίρεση οργάνων μπορεί να γίνει από ζώντα ή θανόντα δότη. Η αφαίρεση από ζώντα δότη γίνεται στις εξαιρετικές περιπτώσεις που δε διατίθενται όργανα από θανόντα δότη και δεν υπάρχει άλλη, ανάλογης αποτελεσματικότητας μέθοδος θεραπείας και φυσικά εφόσον δεν προκύπτει κίνδυνος ζωής για το ζώντα δότη.
Συγκεκριμένα, η αφαίρεση οργάνων από ζώντα δότη επιτρέπεται μόνο όταν πρόκειται να γίνει μεταμόσχευση: α) στο σύζυγο αυτού ή β) σε πρόσωπο με το οποίο ο δότης βρίσκεται σε ελεύθερη συμβίωση ή γ) σε συγγενή αυτού έως και τον τέταρτο βαθμό εξ αίματος, σε ευθεία ή πλάγια γραμμή ή δ) σε συγγενή του μέχρι και τον τέταρτο βαθμό εξ αγχιστείας ή ε) σε πρόσωπο με το οποίο ο δότης έχει στενή σχέση και συνδέεται συναισθηματικά.
Στην τελευταία αυτή περίπτωση απαιτείται δικαστική άδεια η οποία χορηγείται κατόπιν εκτιμήσεως από το δικαστήριο της συναισθηματικής σχέσης που συνδέει το δότη με το λήπτη.
Στην περίπτωση του θανόντα δότη, η αφαίρεση οργάνων γίνεται μόνο εάν αυτός δεν έχει δηλώσει την αντίθεσή του στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων. Η αφαίρεση οργάνων από θανόντα δότη επιτρέπεται εφόσον έχει διαπιστωθεί ο θάνατος του, όταν δηλαδή έχει επέλθει νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους.
Μόλις ο θεράπων ιατρός διαγνώσει νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους και με την προϋπόθεση ότι η λειτουργία ορισμένων οργάνων διατηρείται με τεχνητά μέσα, υποχρεούται να προβεί από κοινού με έναν αναισθησιολόγο και έναν νεκρολόγο στη σύνταξη πιστοποιητικού θανάτου. Στην πιστοποίηση του θανάτου απαγορεύεται να συμμετέχει γιατρός που ανήκει στη μεταμοσχευτική ομάδα (για ευνόητους λόγους).
Εν συνεχεία, ο θεράπων ιατρός υποχρεούται να ενημερώσει χωρίς καθυστέρηση τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων, προκειμένου να ενημερωθεί εάν ο αποβιώσας έχει δηλώσει την άρνηση του να γίνει δωρητής οργάνων μετά θάνατον. Εάν πρόκειται για ανήλικο πρόσωπο πρέπει να προβεί αμέσως στην αναζήτηση των προσώπων που έχουν την επιμέλεια αυτού και να πάρει τη συναίνεση τους.
Μόλις λάβει τη συναίνεση ενημερώνει τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων και αν πρόκειται να πραγματοποιηθεί η μεταμόσχευση, συνεχίζεται η τεχνητή υποστήριξη του θανόντος προσώπου.
Είναι πάγια πολιτική να μην αποκαλύπτεται η ταυτότητα του νεκρού δότη στο λήπτη και την οικογένεια του και το αντίστροφο. Επιτρέπεται μόνο να αποκαλυφθεί η επιτυχία της μεταμόσχευσης. Επιπλέον, απαγορεύεται να γίνεται η δωρεά οργάνων προς ορισμένο λήπτη αλλά πρέπει να ακολουθείται πάντοτε η καθορισμένη σειρά προτεραιότητας.
Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων τηρεί Εθνικό Μητρώο όπου είναι εγγεγραμμένος κάθε υποψήφιος λήπτης, αφού πρώτα πιστοποιηθεί από το θεράπων ιατρό και τη μονάδα μεταμόσχευσης της επιλογής του, η καταλληλότητα του για μεταμόσχευση. Η κατανομή των μοσχευμάτων στους υποψήφιους λήπτες πραγματοποιείται με τρόπο που να εξασφαλίζει τη διαφάνεια και τη ίση μεταχείριση αυτών. Ο νόμος είναι αυστηρός στη τήρηση των ανωτέρω προϋποθέσεων, επιβάλλοντας κυρώσεις ποινικές στους παραβάτες.
Η χρήση οργάνων για μεταμοσχεύσεις αποτελεί σημαντική εξέλιξη στην ιατρική επιστήμη. Λόγω της μεγάλης ζήτησης και της ελάχιστης προσφοράς που υπάρχει στις μέρες μας, δημιουργείται η ανάγκη να ρυθμιστούν νομικά ζητήματα προς αποφυγή παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κερδοσκοπικής εκμετάλλευσης.
Περισσότερα άρθρα
