Πότε δεν καταλογίζεται μια πράξη σε έναν κατηγορούμενο; (Νομική Πλάνη)

συγγνωστή νομική πλάνη

συγγνωστή νομική πλάνη. Ένας σημαντικός λόγος άρσης καταλογισμού ποινής στο πρόσωπο του κατηγορουμένου, είναι η ύπαρξη νομικής πλάνης. Μπορεί να μην καταλογιστεί σε ένα κατηγορούμενο η άδικη πράξη που τέλεσε; Πότε μπορεί να συμβεί αυτό;

Απάντηση στα ερωτήματα αυτά μας δίνει το άρθρο 31 του Ποινικού Κώδικα. Τι προβλέπει το άρθρο:

Νομική πλάνη

1. Μόνη η άγνοια του αξιοποίνου δεν αρκεί για να αποκλείσει τον καταλογισμό.

2. Η πράξη όμως δεν καταλογίζεται σε εκείνον που την τελεί αν αυτός δεν είχε συνείδηση του άδικου χαρακτήρα της λόγω πλάνης που δεν μπορούσε να αποφύγει, μολονότι κατέβαλε την οφειλόμενη από τις περιστάσεις και δυνατή γι` αυτόν επιμέλεια (συγγνωστή νομική πλάνη). Αν ο υπαίτιος μπορούσε να αποφύγει την πλάνη, η πράξη καταλογίζεται σε αυτόν, αλλά το δικαστήριο μπορεί να του επιβάλει μειωμένη ποινή (άρθρο 83).

Επισημαίνεται οτι από την 1η Ιουλίου 2019 έχει τεθεί σε ισχύ ο νέος Ποινικός Κώδικας σύμφωνα με τον Νόμο 4619/2019.

Ειδικότερα σε πλειάδα υποθέσεων σχετικές με το άρθρο 31 του Ποινικού Κώδικα (σε αυτοτελείς ισχυρισμούς συνηγόρων περί ύπαρξης συγγνωστής νομικής πλάνης στο πρόσωπο του κατηγορουμένου) προβλέπονται τα εξής αναφορικά με το σκεπτικό των αποφάσεων: “Κατά το άρθρο 31 παρ. 2 εδ.α`του νέου ΠΚ, η πράξη δεν καταλογίζεται σε εκείνον που την τελεί, αν αυτός δεν είχε συνείδηση του άδικου χαρακτήρα της λόγω πλάνης, που δεν μπορούσε να αποφύγει, μολονότι κατέβαλε την οφειλόμενη από τις περιστάσεις και δυνατή γι` αυτόν επιμέλεια.

Ανάλογου περιεχομένου ήταν και η αντίστοιχη διάταξη του προϊσχύσαντος Π.Κ., περί συγγνωστής νομικής πλάνης. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει, ότι η πλάνη είναι συγγνωστή, όταν ο δράστης όχι μόνο αγνοεί αλλά και δεν μπορούσε να γνωρίζει τον άδικο χαρακτήρα της πράξης, οποιαδήποτε επιμέλεια και προσπάθεια και αν κατέβαλλε, ενόψει των προσωπικών πνευματικών και επαγγελματικών του δυνατοτήτων και ικανοτήτων, και εφόσον πίστευε εύλογα, ότι δικαιούται να προβεί στην πράξη που τέλεσε από δικαιολογημένη εσφαλμένη αντίληψη για την αληθή έννοια του νόμου, ή από εσφαλμένη πληροφόρηση από ειδικούς (νομικούς παραστάτες ή άλλες έγκυρες πηγές).

Έτσι, απαραίτητα στοιχεία για το ορισμένο του ισχυρισμού αυτού είναι, εκτός από εκείνα που συνιστούν την ίδια την πλάνη, και η προσωπική κατάσταση του δράστη, που προσδιορίζεται από την ηλικία, τις πνευματικές ικανότητες, το επάγγελμα, την προσπάθεια που αυτός κατέβαλε για να ενημερωθεί για το ισχύον δίκαιο, ακόμη και τον πνευματικό του περίγυρο, ώστε με τη στάθμιση και των προσωπικών αυτών στοιχείων, να σχηματίσει το δικαστήριο πεποίθηση, αν ο ισχυρισμός είναι αληθινός ή προσχηματικός”. (589/2020 ΑΠ, ΝΟΜΟΣ)