
Παραγραφή χρέη ΕΦΚΑ
Παραγραφή χρέη ΕΦΚΑ. Ανάσα για τους ασφαλισμένους
Εν αναμονή του ασφαλιστικού νομοσχεδίου που θα καταθέσει η κυβέρνηση στην Βουλή τους επόμενους μήνες, το οποίο θα προβλέπει μεταξύ άλλων και την παραγραφή των ασφαλιστικών χρεών προς τον ΕΦΚΑ εντός της δεκαετίας αντί για την εικοσαετία που ισχύει σήμερα, σύμφωνα με τα όσα προανήγγειλε προσφάτως ο υπουργός εργασίας κ. Χατζηδάκης, ας θυμηθούμε τι προηγήθηκε πριν την επικείμενη νομοθετική ρύθμιση.
Τι ισχύει σήμερα με το άρθρο 95 παρ.1 του νόμου 4387/2016;
“Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, οι απαιτήσεις των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης που εντάσσονται στον Ε.Φ.Κ.Α. από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές υπόκεινται σε εικοσαετή παραγραφή, που αρχίζει από την πρώτη μέρα του επόμενου έτους εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία. Η ρύθμιση αυτή δεν εφαρμόζεται στις ήδη παραγεγραμμένες, κατά τις ισχύουσες κατά την έναρξης ισχύος του παρόντος διατάξεις, απαιτήσεις.
Η παραγραφή των απαιτήσεων που έχουν γεννηθεί έως την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης αλλά δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή κατά την έννοια του προηγούμενου εδαφίου, ορίζεται εικοσαετής και άρχεται από την πρώτη μέρα του επόμενου έτους εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία”.
Τι απεφάνθη με την υπ’αριθμ. 1833/2021 απόφαση της η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία εκδόθηκε με τη διαδικασία της «πρότυπης» ή «πιλοτικής» δίκης;
Με την απόφαση αυτή κρίθηκε, μεταξύ άλλων, ότι “ο θεσπισθείς με το άρθρο 95 παρ. 1 του ν. 4387/2016 γενικός κανόνας της εικοσαετούς παραγραφής των αξιώσεων για την καταβολή εισφορών των εντασσόμενων στον Ε.Φ.Κ.Α. φορέων κοινωνικής ασφάλισης, αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ασφάλειας δικαίου.
Ειδικότερα, κρίθηκε ότι η θεσπιζόμενη με την ανωτέρω διάταξη παραγραφή αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας, καθόσον χρόνος παραγραφής είκοσι ετών δεν συνιστά εύλογη διάρκεια της οικείας προθεσμίας, η οποία απαιτείται να είναι σχετικά σύντομη, δεδομένης και της αυξανόμενης ταχύτητας και πολυπλοκότητας των σύγχρονων βιοτικών σχέσεων και συναλλαγών, που αξιώνουν, καταρχήν, ταχεία εκκαθάριση των εκάστοτε τρεχουσών υποχρεώσεων των διοικουμένων”.
Επίσης, όπως επισημαίνει η απόφαση της Ολομέλειας, “η ανωτέρω διάταξη αντίκειται στην αρχή της ασφάλειας δικαίου, κατά το μέρος που η εικοσαετής παραγραφή, που θεσπίσθηκε, μάλιστα, σε χρόνο κατά τον οποίο οι υπόχρεοι είχαν ήδη υποστεί διάφορες οικονομικές επιβαρύνσεις για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος της χώρας, ισχύει αναδρομικώς και για απαιτήσεις που είχαν γεννηθεί έως την έναρξη ισχύος της νέας διάταξης και δεν είχαν ακόμη παραγραφεί.
Δεν δικαιολογείται δε τόσο μακρός χρόνος παραγραφής, καταλήγει η απόφαση, ΔΙΟΤΙ ο χρόνος της παραγραφής απαιτείται να είναι ο αναγκαίος, ώστε, αφενός, να διασφαλίζεται το δικαίωμα άμυνας αυτών έναντι δυσχερειών απόδειξης περιστατικών αναγόμενων στο απώτερο παρελθόν, αφετέρου δε να μην οδηγούνται οι οφειλέτες σε οικονομική εξουθένωση λόγω της υποχρέωσης ταυτόχρονης καταβολής συσσωρευμένων οφειλών περισσότερων ετών, με περαιτέρω δυσμενείς επιπτώσεις στην απασχόληση και την εθνική οικονομία γενικότερα”.
Απαιτείται, σύμφωνα με την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, να εξασφαλίζεται η έγκαιρη και σε σχετικά σύντομο χρόνο γνώση των υποχρεώσεών των ασφαλισμένων, ώστε να μην αιφνιδιάζονται, αλλά να δύνανται να προγραμματίζουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα προς όφελος και της εθνικής οικονομίας.
Ύστερα από τα ανωτέρω, η Ολομέλεια του ΣτΕ καταλήγει στο σκεπτικό οτι ύστερα από την κρίση περί αντισυνταγματικότητας του ανωτέρω νόμου (παραγραφή στην εικοσαετία) δημιουργείται ένα νομοθετικό κενό το οποίο δεν είναι ανεκτό από το Σύνταγμα και θα πρέπει να καλυφθεί νομοθετικά με την εφαρμογή του κανόνα της δεκαετούς παραγραφής των αξιώσεων καταβολής εισφορών για το σύνολο των εντασσόμενων στον Ε.Φ.Κ.Α. Φορέων.
Ο κανόνας της δεκαετούς παραγραφής σύμφωνα με την Ολομέλεια του ΣτΕ αποτελεί εύλογο χρόνο παραγραφής των εν λόγω αξιώσεων και τελεί σε αρμονία προς την αρχή της ασφάλειας δικαίου, που αξιώνει σαφήνεια και προβλέψιμη εφαρμογή των σχετικών κανονιστικών ρυθμίσεων.
Την ίδια ακριβώς κρίση με την ανωτέρω, υιοθέτησε και η υπ’αριθμ. 4268/2022 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών σε υπόθεση ασφαλισμένης του πρώην ΟΑΕΕ στην οποία καταλογίστηκαν το 2017 ασφαλιστικές οφειλές της προς τον Ε.Φ.Κ.Α., συνολικού ποσού 120.449,48 ευρώ για χρονικά διαστήματα από 10/1987 έως 10/2006 και από 4/1999 έως 6/2007.
Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, εφαρμόζοντας τον ως άνω κανόνα της δεκαετούς παραγραφής, έκρινε ότι οι επίμαχες απαιτήσεις του ΕΦΚΑ που καταλογίστηκαν κατά το έτος 2017 εις βάρος της ασφαλισμένης, κατά τον χρόνο έκδοσης των ως άνω καταλογιστικών πράξεων είχαν υποπέσει σε παραγραφή.
Εν κατακλείδι, το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που θα έρθει προς ψήφιση στην Βουλή, ευελπιστούμε οτι θα άρει τις αδικίες του πρόσφατου ασφαλιστικά νομοθετικού παρελθόντος και δη μέσα στα χρόνια της οκονομικής κρίσης εις βάρος των ασφαλισμένων, οι οποίοι καταρρακώθηκαν και οικονομικά αλλά και ψυχικά και δεν αντέχουν άλλο.
Θα είναι προσαρμοσμένο στην κρίση της υπ’αριθμ. 1833/2021 απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας και θα προβλέπει και ειδικότερες διατάξεις αναφορικά με τα δικαιώματα των ασφαλισμένων, όπως για παράδειγμα για το αν θα θίγονται ή όχι από την παραγραφή των οφειλών του εργοδότη οι μισθωτοί, για το αν θα μπορούν οι αυτοαπασχολούμενοι να καταβάλουν τις οφειλές τους παρά την παραγραφή με σκοπό να μην απωλέσουν ασφαλιστικό χρόνο κλπ.
Δείτε επίσης: Συνέντευξη στην TV 100 για την παραγραφή
Το παρόν άρθρο μου δημοσιεύθηκε την 11 Σεπτεμβρίου 2022 στην εφημερίδα “Τύπος Θεσσαλονίκης”.
Παραγραφή χρέη ΕΦΚΑ, Παραγραφή χρέη ΕΦΚΑ, Παραγραφή χρέη ΕΦΚΑ, Παραγραφή χρέη ΕΦΚΑ