Εξάλειψη βίας κατά γυναικών – 25η Νοεμβρίου: Όχι άλλη Βία
Κάμερες
Κάμερες. Τα τελευταία χρόνια, η κοινωνία στην οποία διαβιούμε ως πολίτες, έχει κατακλυστεί σε μεγάλο βαθμό πλέον από κάθε είδους εγκληματίες οι οποίοι προβαίνουν σε εγκληματικές πράξεις εις βάρος συνανθρώπων μας και περιουσιών.
Οι πολίτες στο άκουσμα τέτοιων ειδήσεων σε καθημερινή πλέον κλίμακα ανησυχούν έντονα και αναζητούν τρόπους προστασίας της σωματικής τους ακεραιότητας και της περιουσίας τους μπροστά στο ενδεχόμενο μιας τέτοιας απειλής. Για τους λόγους αυτούς προβαίνουν στην τοποθέτηση καμερών, μεταξύ άλλων ενεργειών, τόσο στην οικία τους όσο και στον χώρο εργασίας τους.
Το ερώτημα το οποίο θα απασχολήσει το παρόν άρθρο είναι το πότε είναι νόμιμη η τοποθέτηση των καμερών στους ανωτέρω χώρους μεταξύ άλλων;
Τα μέρη στα οποία τοποθετούνται συνήθως κάμερες ή αλλως συστήματα βιντεοεπιτήρησης, πλην των δημόσιων χώρων (άρθρο 14 παρ. 1 Ν. 3917/2011), είναι το εσωτερικό της κατοικίας μας, η είσοδος της κατοικίας μας, η είσοδος της πολυκατοικίας, ο εσωτερικός χώρος του καταστήματός μας ή του γραφείου μας καθώς και η είσοδος της επιχείρησής μας κ.α.
Η τοποθέτηση καμερών στα ανωτέρω μέρη αποτελούν ερωτήματα τα οποία απασχολούν σχεδόν καθημερινά τους πολίτες. Στα ερωτήματα αυτά έχει ήδη δώσει απαντήσεις η Εθνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) η οποία καλείται πολλές φορές να επιβάλει κυρώσεις σε όσους παραβιάζουν το Νόμο και δεν συμμορφώνονται με τις υποδείξεις της.
Οι ανωτέρω απαντήσεις της Εθνικής Αρχής διέπονται από τον ευρωπαϊκό γενικό κανονισμό προστασίας προσωπικών δεδομένων (ΓΚΠΔ) (2016/679 ΕΕ) γνωστός πλέον και ως GDPR ο οποίος ήδη έχει τεθεί σε ισχύ από τις 25 Μαϊου 2018, όσο και από τον εθνικό νόμο 4624/2019 ο οποίος τροποποίησε το νόμο 2472/1997.
Πότε είναι νόμιμη η τοποθέτηση κάμερας στην είσοδο του διαμερίσματός μου;
Καταρχήν, για να είναι νόμιμη η τοποθέτηση αυτή, η κάμερα δεν θα πρέπει να καταλαμβάνει εικόνα πέραν της εισόδου. Η απάντηση έχει δοθεί και με την υπ’αριθμ. 5/2017 γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων με βάση την κείμενη νομοθεσία αλλά και την υπ’αριθμ. 1/2011 Οδηγία της.
Ειδικότερα, η εμβέλεια της κάμερας θα πρέπει να καταλαμβάνει μόνο τον απολύτως απαραίτητο χώρο μπροστά από τη θύρα εισόδου του διαμερίσματος του ενδιαφερομένου, χωρίς να επηρεάζονται σε καμία περίπτωση άλλα διαμερίσματα και επιπρόσθετα να μην λαμβάνεται επ ουδενί εικόνα από λοιπούς κοινόχρηστους χώρους αλλά και να μην επηρεάζεται η είσοδος των διερχομένων προσώπων σε άλλα διαμερίσματα ή η διέλευση τους προς αυτά.
Σε διαφορετική περίπτωση θα θεωρείται παράνομη η χρήση αυτή. Το ίδιο ισχύει για την τοποθέτηση κάμερας στην είσοδο καταστήματος ή εταιρίας.
Έχω το δικαίωμα να τοποθετήσω κάμερα μέσα στην κατοικία μου;
Όπως απαντά και η Εθνική Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, εάν οι κάμερες καταγράφουν αποκλειστικά δικό σας ιδιωτικό χώρο, τότε δεν εφαρμόζεται η νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα, οπότε και δεν έχετε τις σχετικές υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή. Ωστόσο, σημειώνεται ότι απαγορεύεται να λαμβάνετε εικόνα με την κάμερα σας από εξωτερικό δημόσιο χώρο (π.χ. δρόμο ή πεζοδρόμιο)
Μπορεί να τοποθετηθεί κάμερα σε κοινόχρηστους χώρους ή στην είσοδο της πολυκατοικίας για την ασφάλεια των ανθρώπων που κατοικούν εκεί;
Η απάντηση σας δίδεται αυτολεξεί από την διαδικτυακή διεύθυνση της Εθνικής Αρχής (ΑΠΔΠΧ).
“Σύμφωνα με την οδηγία 1/2011 απαιτείται απόφαση του οργάνου που είναι αρμόδιο για τη διαχείριση της πολυκατοικίας (π.χ. Γενική Συνέλευση ιδιοκτητών, όπως αυτή ορίζεται στον κανονισμό της πολυκατοικίας, με ποσοστά ανά ιδιοκτησία κ.λπ.) (βλ. άρθρο 15 της Οδηγίας 1/2011).
Αν ο κανονισμός της πολυκατοικίας προβλέπει ήδη την εγκατάσταση του συστήματος βιντεοεπιτήρησης, τότε απλά ακολουθείται ό,τι ορίζεται στον κανονισμό, χωρίς να απαιτείται απόφαση της Γ.Σ.
Αν δεν προβλέπεται από τον κανονισμό της πολυκατοικίας η εγκατάσταση, απαιτείται συναπόφαση των 2/3 των ενοίκων. Αυτό σημαίνει ότι οι ένοικοι θα εκφράσουν γνώμη μόνο για το αν επιθυμούν ή όχι τη λειτουργία του συστήματος βιντεοεπιτήρησης. Επισημαίνεται ότι για τη λήψη της απόφασης αυτής σε κάθε (κατοικημένο) διαμέρισμα αναλογεί μία ψήφος.
Μόνο κατόπιν της θετικής γνώμης των ενοίκων, δίνεται η δυνατότητα στη Γ.Σ. της πολυκατοικίας να αποφασίσει για την εγκατάσταση.
Παραδείγματα:
i. Η Γ.Σ. της πολυκατοικίας ψηφίζει ομόφωνα (100%) υπέρ της εγκατάστασης συστήματος βιντεοεπιτήρησης, αλλά από τους 20 ενοίκους, μόνο οι 13 συμφωνούν (ποσοστό μικρότερο των 2/3) ενώ οι 7 διαφωνούν. Τότε δεν μπορεί να εγκατασταθεί σύστημα βιντεοεπιτήρησης.
ii. Η Γ.Σ. της πολυκατοικίας ψηφίζει με 55% για την τοποθέτηση, και πάνω από τα 2/3 των ενοίκων επιθυμούν την τοποθέτηση. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να εγκατασταθεί σύστημα βιντεοεπιτήρησης (εφόσον στον κανονισμό αποφάσεις για τέτοια θέματα λαμβάνονται με πλειοψηφία 50% + 1)”.
Πότε είναι νόμιμη η τοποθέτηση κάμερας σε χώρο εργασίας;
Καταρχήν για να είναι νόμιμη η τοποθέτηση αυτή, οι κάμερες δεν θα πρέπει να εστιάζουν σε πρόσωπα και συμπεριφορές. Εάν οι κάμερες εστιάζουν στους ανωτέρω και επομένως παρακολουθούνται τα πρόσωπα αυτά καθώς και οι συμπεριφορές τους, η αρχή προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα έχει αποφανθεί με την υπ’αριθμ. 1/2011 οδηγία της (άρθρο 7) οτι η ανωτέρω τοποθέτηση με τον σκοπό αυτό είναι παράνομη.
Ειδκότερα: (Άρθρο 7 – Απαγόρευση επιτήρησης στους χώρους εργασίας) Η εφαρµογή της αρχής της αναλογικότητας έχει ιδιαίτερη σηµασία στις περιπτώσεις λειτουργίας συστηµάτων βιντεοεπιτήρησης σε χώρους εργασίας.
Το σύστηµα δεν θα πρέπει να χρησιµοποιείται για την επιτήρηση των εργαζοµένων εντός των χώρων αυτών, εκτός από ειδικές εξαιρετικές περιπτώσεις όπου αυτό δικαιολογείται από τη φύση και τις συνθήκες εργασίας και είναι απαραίτητο για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζοµένων ή την προστασία κρίσιµων χώρων εργασίας (π.χ. στρατιωτικά εργοστάσια, τράπεζες, εγκαταστάσεις υψηλού κινδύνου).
Εξάλλου, σύμφωνα με την υπ’αριθμ. 20/2017 απόφαση της ΑΠΔΠΧ “η βιντεοεπιτήρηση των γραφείων και των θέσεων εργασίας των εργαζοµένων συνιστά υπέρµετρη προσβολή των προσωπικών τους δεδοµένων ενώ αποτελεί απρόσφορο και αναποτελεσµατικό µέτρο για την προστασία του εξοπλισµού από κλοπή ή την ασφαλή επεξεργασία των τηρούµενων προσωπικών δεδοµένων, όπως αναλύθηκε στο σκεπτικό αυτής”.
Για παράδειγµα, σε έναν τυπικό χώρο γραφείων επιχείρησης, η βιντεοεπιτήρηση πρέπει να περιορίζεται σε χώρους εισόδου και εξόδου, χωρίς να επιτηρούνται συγκεκριµένες αίθουσες γραφείων ή διάδροµοι. Εξαίρεση µπορεί να αποτελούν συγκεκριµένοι χώροι, όπως ταμεία ή χώροι µε χρηµατοκιβώτια, ηλεκτροµηχανολογικό εξοπλισµό κλπ., υπό τον όρο ότι οι κάµερες εστιάζουν στο αγαθό που προστατεύουν κι όχι στους χώρους των εργαζοµένων.
Πρέπει να γνωστοποιώ στην Εθνική Αρχή (ΑΠΔΠΧ) την εγκατάσταση συστήµατος βιντεοεπιτήρησης;
Η υποχρέωση αυτή έχει παύσει πλέον να ισχύει ύστερα από την έναρξη ισχύος του γενικού κανονισμού προστασίας προσωπικών δεδομένων (GDPR), αρκεί ο υπεύθυνος επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων να λαμβάνει όλα εκείνα τα κατάλληλα οργανωτικά και τεχνικά µέτρα για το απόρρητο και την ασφάλεια των δεδοµένων καθώς και για την προστασία τους από κάθε µορφή αθέµιτης επεξεργασίας.
Να ενηµερώνει, πριν ένα πρόσωπο εισέλθει στην εµβέλεια του συστήµατος βιντεοεπιτήρησης, µε τρόπο εµφανή και κατανοητό, ότι πρόκειται να εισέλθει σε χώρο που βιντεοσκοπείται. Προς τούτο, πρέπει: α) να αναρτώνται σε επαρκή αριθµό και εµφανές µέρος ευδιάκριτες πινακίδες, όπου θα αναγράφεται το πρόσωπο για λογαριασµό του οποίου γίνεται η βιντεοσκόπηση (υπεύθυνος επεξεργασίας), ο σκοπός, καθώς και το άτοµο µε το οποίο οι ενδιαφερόµενοι µπορούν να επικοινωνήσουν για να ασκήσουν τα δικαιώµατα που ο ν. 2472/1997 αναγνωρίζει στο υποκείµενο των δεδοµένων, όπως άλλωστε προβλέπει πλέον και ο ΓΚΠΔ.
Από την άλλη πλευρά το άτομο το οποίο εκτίθεται στην κάμερα ή άλλως το υποκείµενο των δεδοµένων, έχει δικαίωµα πρόσβασης στα δεδοµένα του συστήµατος βιντεοεπιτήρησης που το αφορούν και ο υπεύθυνος επεξεργασίας υποχρεούται (άρθρο 13 της οδηγίας) να χορηγεί αντίγραφο του τµήµατος της εγγραφής σήµατος εικόνας όπου έχει καταγραφεί το υποκείµενο των δεδοµένων ή έντυπη σειρά στιγµιοτύπων από τις καταγεγραµµένες εικόνες ή, αναλόγως, να ενηµερώσει εγγράφως το ενδιαφερόµενο πρόσωπο µέσα στην ίδια χρονική διορία είτε ότι δεν απεικονίζεται είτε ότι το σχετικό τµήµα της εγγραφής έχει καταστραφεί.
Επίσης, το υποκείμενο των δεδομένων έχει το δικαίωμα να προβάλλει αντιρρήσεις για την επεξεργασία της εικόνας του από το σύστηµα βιντεοεπιτήρησης και να απαιτήσει τη διαγραφή ή τη δέσµευση (κλείδωµα) των δεδοµένων. Εάν ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεν συμμορφωθεί, τότε έχει το δικαίωμα να προσφύγει στην αρχή προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) και να καταγγείλει την ανωτέρω παράνομη συμπεριφόρα, δεδομένου οτι πραγματοποιείται χωρίς την ρητή του συγκατάθεση.
Το παρόν άρθρο μου δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Security Report (τεύχος Μαρτίου 2023).
Περισσότερα άρθρα
